Jale İnan kimdir? Jale İnan ülkemiz için ne yapmıştır?

Jale İnan: Türkiye’nin İlk Kadın Arkeoloğu

Türkiye’nin ilk kadın arkeoloğu olarak tarihe geçen Jale İnan, arkeoloji alanındaki öncü çalışmalarıyla gündemde. 1 Şubat 1914 tarihinde İstanbul’da doğan İnan, antik kentlerin keşfi ve korunmasında gösterdiği özveri ile Türk kültür mirasına önemli katkılarda bulundu.

Eğitim ve Kariyer

İlk olarak Erenköy Kız Lisesi’nde eğitim alan Jale İnan, arkeoloji ile tanışmasını, genç yaşta babası Aziz Ogan’ın mesleki gezilerine katılmasına borçludur. 1934 yılında Almanya’ya giderek Aleksander von Humboldt Vakfı bursunu kazanmış ve Berlin ile Münih üniversitelerinde lisans ve doktora eğitimini tamamlamıştır. 1943 yılında “Kunstgeschichtliche Untersuchung der Opferhandlung auf römischen Münzen” adlı teziyle doktora unvanını almıştır.

Türkiye’ye döndükten sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eski Çağ Kürsüsü’nde asistan olarak çalışmaya başlayan İnan, 1946 yılında Klasik Arkeoloji Kürsüsü’nün kuruluşunda önemli bir rol oynamış ve bu kürsünün ilk asistanı olmuştur.

Kazı Çalışmaları ve Eserleri

Jale İnan, Side ve Perge antik kentlerinde yürütülen kazılarda kritik görevler almıştır. 1953 yılında doçent unvanını aldıktan sonra, 1974-1980 yılları arasında Side kazılarına, 1975-1987 yılları arasında ise Perge kazılarına başkanlık etmiştir. Ayrıca, Side Roma Hamamı’nın müze haline getirilmesi için yoğun çaba sarf etmiştir.

Tarihî eser kaçakçılığına karşı başlattığı kurtarma kazıları, Kremna ve Pampfilya Seleukeiası gibi antik kentlerde kaybolan eserlerin geri kazanılmasına yardımcı olmuştur. 1980 yılında Perge’de bulunan ve "Yorgun Herkül" olarak tanınan heykelin üst kısmının kaybedilmesi ve sonrasında Türkiye’ye geri getirilmesi sürecinde de önemli bir rol oynamıştır.

Akademik ve Toplumsal Katkıları

Jale İnan, akademik hayatına kattığı değerlerin yanı sıra kadınların bilim alanındaki rol modellerinden biri olmuştur. Arkeoloji alanında kadınların daha aktif yer alması için teşvik edici bir figür olmuştur. Türk kültür mirasının korunması konusunda göstermiş olduğu çabalar, onun arkeoloji dünyasında efsanevi bir figür haline gelmesini sağlamıştır.

Jale İnan, 27 Şubat 2001 tarihinde İstanbul’da hayata veda etmiş ve Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedilmiştir. Oğlu Hüseyin İnan tarafından bağışlanan koleksiyon, Boğaziçi Üniversitesi Arşiv ve Dokümantasyon Merkezi tarafından dijitalleştirilmiş ve araştırmacıların erişimine açılmıştır.

Jale İnan’ın arkeoloji alanındaki katkıları, bilimsel yayınları ve kazı çalışmaları, onun mirasını yaşatmaya ve takip eden nesillere ilham vermeye devam etmektedir.